Թվեր և փաստեր
2020-ի գիտական հայտնագործությունները. Սալուտեմ ամսագիր №2
![2020-ի գիտական հայտնագործությունները. Սալուտեմ ամսագիր №2 2020-ի գիտական հայտնագործությունները. Սալուտեմ ամսագիր №2](up/article/big/file_59121_2382044.jpg)
Անտարկտիդայի և Գրենլանդիայի սառցե ծածկույթը հալչում է աննախադեպ արագ
2019 թվականի ապրիլին իրականացված հետազոտությունը ցույց տվեց, որ Գրենլանդիայի սառցե ծածկույթը տարեկան կորցնում է միջինը 286 մլրդ տոննա սառույց։ Երկու տասնամյակ առաջ միջին տարեկան ցուցանիշը կազմում էր ընդամենը 50 մլրդ տոննա։
2012 թվականին Գրենլանդիան կորցրել է ավելի քան 400 մլրդ տոննա սառույց։ Անտարկտիդան վերջին տասնամյակում կորցրել է միջինը տարեկան 252 մլրդ տոննա սառույց, այն դեպքում, երբ 1980-ական թվականներին այդ թիվը կազմում էր ընդամենը 40 մլրդ տոննա։
Արևմտյան Անտարկտիդայում գտնվող Թուաթի սառցադաշտի մասերը տարեկան նահանջում են 800 մետրով։ 2020-ի հուլիսին հրապարակված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ այդ սառցադաշտի հալչելը, հավանաբար, մոտենում է անշրջելի մի կետի, որից հետո ամբողջ սառցադաշտը կարող է անցնել օվկիանոսի տակ։ Եթե դա տեղի ունենա, համաշխարհային օվկիանոսի մակարդակը կարող է բարձրանալ ավելի քան 0,45 մետրով։
СО2-ի պարունակությունը Երկրի մթնոլորտում հասել է 800 հազար տարվա պիկին
2018 թվականին գիտնականները հայտնաբերեցին, որ 800 հազար տարվա մեջ ածխածնի երկօքիսդի պարունակությունը մըթնոլորտում հասել է ամենաբարձր մակարդակին։ Երբ ՋԷԿ-երը ածուխ են այրում, մոլորակի մթնոլորտ արտանետվում են ջերմոցային գազեր՝ ածխաթթու գազ և մեթան։ Դրանք կուտակվում են մթնոլորտում և պահում են ջերմությունը։
2016 թվականն ամենաշոգն էր մետեոդիտարկման ամբողջ պատմության ընթացքում։ Այնուամենայնիվ, կլիմայագետները սպասում էին, որ 2019 թվականը կլինի երկրորդ ամենաշոգ տարին` դիտարկման պատմության բոլոր 140 տարիների ընթացքում, բայց դա տեղի ունեցավ 2020-ի հուլիսին:
Կլիմայի փոփոխության փորձագետների միջկառավարական խումբը նախազգուշացրել է, որ ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատումը հաջորդ տասնամյակների ընթացքում որոշիչ նշանակություն կունենա լուրջ կլիմայական փոփոխությունների աղետալի հետևանքներից խուսափելու համար։
Ստեղծվել է սինթետիկ ԴՆԹ
Բոլոր կենդանի էակների ԴՆԹ-ն բաղկացած է երկու տեսակի զույգ ամիննաթթուներից՝ A-T (ադենին-թիմին) և G-C (գուանին-ցիտոզին)։ Այս չորս տառից բաղկացած այբուբենը կազմում է բնական աշխարհի ամբողջ գենետիկ տեղեկույթի հիմքը։ Սակայն 2017 թվականին գիտնականները հայտնաբերեցին երկու նոր տառ՝ X-Y անբնական հիմքերը, որոնք նրանք ինտեգրեցին E. Coli բակտերիաների գենետիկ այբուբենի մեջ։ Հետազոտությունը ղեկավարող Ֆլոյդ Ռոմեսբուրգը համարում է, որ հայտնագործությունը կարող է բարելավել հիվանդությունների բուժման մեթոդները։ Օրինակ, բացահայտումը կօգնի փոխել օրգանիզմում սպիտակուցների տեղաբաշխման եղանակը՝ նպաստելով, որ մարդու օրգանիզմում դեղերը երկար մնան։
Ռոմեսբուրգի թիմը փորձում է պարզել, թե այս բացահայտումն ինչպես կարող է օգնել քաղցկեղի բուժմանը և աուտոիմուն հիվանդությունների դեմ դեղերի ստեղծմանը։
Սպիտակուցի եռաչափ կառուցվածքը
2020-ի գիտական ձեռքբերումներից է համարվում կարևորագույն խնդրին նվիրված աշխատանքը՝ սպիտակուցի եռաչափ կառուցմանը: Շատ հիվանդություններ առաջանում են, քանի որ սպիտակուցները եռաչափորեն սխալ ձևով են կառուցվում: Ավելի քան 50 տարի գիտնականները փորձում էին հասկանալ այդ մեխանիզմը և ստեղծել կառուցման մոդելները: Եվ հիմա դա հաջողվել է AlphaFold ծրագրին, որը կիրառել է արհեստական ինտելեկտի համակարգը:
Ստեղծվեց մալարիայի դեմ առաջին բարձր արդյունավետության պատվաստանյութը
20-րդ դարի սկզբին մալարիայով հիվանդանում էր տարեկան 350-500 միլիոն մարդ, որից 1,3-3 միլիոնը մահանում էր։ Կանխատեսում էին, որ մահացությունը հաջորդ 20 տարվա ընթացքում կկրկնապատկվի։
Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գնահատականի՝ յուրաքանչյուր տարի տեղի է ունենում մալարիայի պլազմոդիումով վարակման 124-283 մլն դեպք և 367-755 հազար մահ` հիվանդությունից։
Մինչև հիմա մալարիայի պլազմոդիումի դեմ պատվաստանյութի արդյունավետությունը ցածր էր՝ 31-56%։ Սակայն երեք տասնամյակ շարունակվող հետազոտություններից հետո ստեղծվել է նոր պատվաստանյութ, որի արդյունավետությունն ավելի քան 90% է։
COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութի ստեղծումը
Հեղինակավոր Science պարբերականը 2020 թ. գլխավոր նվաճում է համարում COVID-19-ի դեմ պատվաստանյութերի մշակումը, թեև մինչև վերջերս աշխարհի գիտնականների մեծ մասը պնդում էր, որ դա, լավագույն դեպքում, կտևի առնվազն մեկ տարի: Կարողացան մի քանի ամսվա ընթացքում: Այսպիսով, գիտությունը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ կարող է իրականացնել գրեթե անհնարինը, եթե նրան չեն խանգարում, այլ ամեն կերպ աջակցում են:
Ռուսաստանի գիտության հիմնադրամ (РНФ - Росииский научный фонд) https.rscf.ru, https://rg.ru
«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Փետրվարի 14-ը` Համակարգչային աշխատողի օր Փետրվարի 14-ը` Համակարգչային աշխատողի օր](up/article/small/file_27848_4999886.jpg)
Փետրվարի 14-ը ոչ պաշտոնական, բայց մասնագիտական շրջանակում լայնորեն նշվող ծրագրավորողի օրն է: 1946 թ. փետրվարի 14-ին գիտական աշխարհին և բոլոր հետաքրքրվածներին ցուցադրվեց առաջին՝ իսկապես աշխատող...
![](images/calendar.png)
![ԵՊԲՀ. Ինչպե՞ս է աճել աշխարհի բնակչությունը 1950 թվականից ի վեր ԵՊԲՀ. Ինչպե՞ս է աճել աշխարհի բնակչությունը 1950 թվականից ի վեր](up/article/small/file_61847_8616313.jpg)
Աշխարհում մարդկանց թիվը 70 տարվա ընթացքում եռապատկվել է: Վիճակագրական տվյալների հիման վրա «Հերացի» վերլուծականն ուսումնասիրել է, թե մասնավորապես որ տարածաշրջաններում է...
![](images/calendar.png)
![15 գեղարվեստական գիրք բժշկության մասին 15 գեղարվեստական գիրք բժշկության մասին](up/article/small/file_61478_8337621.jpg)
Ապագա բժիշկներ, ձեզ համար առանձնացրել ենք 15 գեղարվեստական գիրք, որտեղ հիմնական թեման բժշկությունն է, բժշկի մասնագիտության առանձնահատկություններն ու դժվարությունները...
![](images/calendar.png)
![2020-ը նոր սարքերի, նորարարությունների ռեկորդային տարի` չնայած ԿՈՎԻԴ–19-ի մարտահրավերներին. «Սալուտեմ» ամսագիր 2020-ը նոր սարքերի, նորարարությունների ռեկորդային տարի` չնայած ԿՈՎԻԴ–19-ի մարտահրավերներին. «Սալուտեմ» ամսագիր](up/article/small/file_58554_8139861.jpg)
Ամփոփելով նախորդ տարին՝ հարկ է անդրադառնալ 2020 թ. Միացյալ Նահանգների Սննդի և դեղերի վարչության (U.S. Food and Drug Administration) կարևոր և շրջադարձային զարգացումներին, որոնց նպատակն էր ամրապնդել...
![](images/calendar.png)
![Յոթ զավեշտալի բժշկական հայտնագործություն․ Շնոբելյան մրցանակի հերոսները. oncology.am Յոթ զավեշտալի բժշկական հայտնագործություն․ Շնոբելյան մրցանակի հերոսները. oncology.am](up/article/small/file_55632_3318582.jpg)
Մի շարք բժշկական հայտնագործություններ այնպես են տպավորել համաշխարհային գիտական հանրությանը, որ շնոբելյան մրցանակի են արժանացել։ Այդ մրցանակը հիմնադրվել է 1991 թվականին և շնորհվում է...
![](images/calendar.png)
![Էնդոսկոպիկ ծառայությունը` «Նաիրի» բժշկական կենտրոնում. հարցազրույց Թևոս Սարգսյանի հետ. nairimed.com Էնդոսկոպիկ ծառայությունը` «Նաիրի» բժշկական կենտրոնում. հարցազրույց Թևոս Սարգսյանի հետ. nairimed.com](up/article/small/file_54415_2403346.jpg)
- Ի՞նչ է ներառում էնդոսկոպիկ ծառայությունը:
- «Նաիրի» բժշկական կենտրոնում գործում է էնդոսկոպիկ ախտորոշման և բուժման ծառայություն, որը ներառում է...
![](images/calendar.png)
![Երաժշտությունը ո՛չ միայն արվեստ է, այլ նաև յուրահատուկ թերապիա․ բարեգործական համերգ ՈՒԱԿ-ի պացիենտների համար. oncology.am Երաժշտությունը ո՛չ միայն արվեստ է, այլ նաև յուրահատուկ թերապիա․ բարեգործական համերգ ՈՒԱԿ-ի պացիենտների համար. oncology.am](up/article/small/file_54414_2826464.jpg)
Երաժշտությունը ո՛չ միայն արվեստ է, այլ նաև յուրահատուկ թերապիա: Ու եթե այդ թերապիայի կարիքն ունեցող մարդիկ ինչ-ինչ պատճառներով ինչ-որ ժամանակահատվածում համերգասրահներ այցելելու հնարավորություն չունեն, ապա Do Re Meet բարեգործական ծրագիրը...
![](images/calendar.png)
![Քաղցկեղի «աշխարհագրությունը». oncology.am Քաղցկեղի «աշխարհագրությունը». oncology.am](up/article/small/file_49753_2543531.jpg)
Զարգացած երկրներում յուրաքանչյուր չորրորդ բնակիչ ունի քաղցկեղով հիվանդանալու ռիսկ, իսկ հինգերորդը՝ դրանից մահանալու: Զարգացող երկրներում միշտ քիչ են եղել քաղցկեղով հիվանդները...
![](images/calendar.png)
![Հայաստանի բնակչությունը 1831-ից 2017 թվականներին. aniarc.am Հայաստանի բնակչությունը 1831-ից 2017 թվականներին. aniarc.am](up/article/small/file_44856_524133.jpeg)
Այսօրվա Հայաստանի Հանրապետության տարածքում բնակչության թիվը 1831 թվականին կազմել է 161.747 հոգի, որից հայերը՝ 110.671, մուսուլմանները՝ 50.274, այլք՝ 802: Ըստ էության, Հայաստանում մարդահամար, աշխարհագիր...
![](images/calendar.png)
![Առանց հիվանդությունների կյանքի միջին տեւողությունն ավելացել է 6 տարով. news.am Առանց հիվանդությունների կյանքի միջին տեւողությունն ավելացել է 6 տարով. news.am](up/article/small/file_42865_9605685.jpg)
Աշխարհի 191 երկրներում վերջին 25 տարիներին կյանքի ակնկալվող տեւողությունն ավելացել է շուրջ 10 տարով՝ տղամարդկանց պարագայում կազմելով 69, կանանց պարագայում՝ 74.8 տարի: Վերջին 15 տարիներին մարդիկ սկսել են...
![](images/calendar.png)
![10 ամենախելացի կենդանիները. 1in.am 10 ամենախելացի կենդանիները. 1in.am](up/article/small/file_41056_3362102.jpg)
Հայտնի է, որ որոշ կենդանիներ ավելի խելացի են մյուսներից, նրանք կարողանում են ընկերանալ, սովորել իրենց սխալներից և, նույնիսկ, մարդկանց հետ փոխհարաբերություններ հաստատել...
![](images/calendar.png)
![Ի՞նչ ապագա է սպասվում մարդկությանն ամբողջովին ավտոմատացված աշխարհում. tert.am Ի՞նչ ապագա է սպասվում մարդկությանն ամբողջովին ավտոմատացված աշխարհում. tert.am](up/article/small/file_40327_4398642.jpg)
Տեխնոլոգիական առաջընթացը շարունակում է իր հաղթարշավն ամբողջ աշխարհում` բազում առավելություններ տալով մարդկանց: Սակայն, միևնույն ժամանակ, այն լուրջ սպառնալիք է մարդկության գոյության համար...
![](images/calendar.png)
![Կյանքի վատագույն որակ ունեցող աշխարհի 29 քաղաքները. 1in.am Կյանքի վատագույն որակ ունեցող աշխարհի 29 քաղաքները. 1in.am](up/article/small/file_40204_6809883.jpg)
Ամեն տարի Mercer խոշորագույն HR խորհրդատվական ընկերությունը ներկայացնում է «Կյանքի որակի ինդեքս» զեկույցը: Ինչպես հայտնում է Business Insider-ը` ընկերությունը ուսումնասիրել է 450 քաղաքների կենսակերպը` հաշվի...
![](images/calendar.png)
![Մենք երազում ենք փոխել աշխարհը հանուն քեզ. Ցուկերբերգի հուզիչ նամակը` նորածին դստերը. tert.am Մենք երազում ենք փոխել աշխարհը հանուն քեզ. Ցուկերբերգի հուզիչ նամակը` նորածին դստերը. tert.am](up/article/small/file_38957_9365575.jpg)
Աշխարհի խոշորագույն Facebook սոցկայքի համահիմնադիր և գործադիր տնօրեն Մարկ Ցուկերբերգը, ով օրերս հայր է դարձել, շարունակում է հազարավոր շնորհավորանքներ ու բարեմաղթանքներ ստանալ...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն